تجهیزات اتوماسیون صنعتی موجب بالا بردن اتوماتیک کارایی و عملکرد لوازم صنعتی و هماهنگی میان آنها می شود که باید از طریق کارشناس اتوماسیون صنعتی تنظیم گردد. از آنجایی که هر اتوماسیون نیاز دارد تا توسط یک کارشناس اداره شود، پس به افراد متخصص این حوزه نیز احتیاج است. در نتیجه این شغل اشباع نمیشود. در این مقاله قصد داریم در رابطه با شرح وظایف کارشناس اتوماسیون صنعتی صحبت کنیم.
مهندس اتوماسیون کیست؟
مهندس اتوماسیون یکی از مهره های مهم در بالا بردن کارایی و بهره وری صنایع پیشرفته است. این فرد وظایف مختلفی نظیر طراحی و پیاده سازی سیستم های پی ال سی و اچ ام ای، برنامهریزی، نظارت و عیب یابی سیستم ها، یکپارچه کردن بخش های مختلف تولید از طریق پروتکل های صنعتی مدباس و پروفی باش پیادهسازی و نگهداری سیستمهای خودکار صنعتی را بر عهده دارد. مهندسین اتوماسیون باید به خوبی کار با نرم افزارها و سخت افزارهای را بلد باشند. همچنین توانایی انجام کار به شکل گروهی و تیمی را بدانند.
وظایف تکنسین اتوماسیون صنعتی چیست؟
بعضی از وظایف کارشناس اتوماسیون عبارتند از:
- کالیبراسیون تجهیزات و قطعات
- نگهداری، حفاظت، بررسی و تعمیر تجهیزات صنعتی فشار ضعیف گوناگون
- کارشناس اتوماسیون صنعتی باید بتواند به موقع خطا را تشخیص دهد و برای رفع آن خطا تلاش نماید
- باید توانایی نصب، راهاندازی تجهیزات گوناگون جانبی را داشته باشد
- کارشناس اتوماسیون در کنترل ماشین آلات بسیار نقش پررنگی دارد
- باید در عرصه کنترل مدار مجتمع plc، موتور مدارات و……. غیره تبحر داشته باشد
چنین کارشناسانی با مهارتهای گفته شده این شانس را دارند تا در شرکتهای صنعتی، نیروگاههای سوخت تجدید پذیر و پالایشگاههای نفت و گاز استخدام و مشغول به کار شوند و بازارکار و درآمد شغل اتوماسیون صنعتی بهره مند شوند.
اتوماسیون صنعتی و کاربرد آن
همانطور که در مقاله اتوماسیون صنعتی چیست هم کامل توضیح داده شد، گفتیم اتوماسیون صنعتی کمک میکند تا کیفیت افزایش بهرهبرداری، ایمنی در انبار و کارخانجات، تولید صنعتی بهتر صورت گیرد. اتوماسیون صنعتی در صنایع گوناگونی مانند:
- پتروشیمی
- حمل و نقل ریلی
- خودرو
- تولید و پخش نیروی برق
- هوافضا
- صنعت کاغذ
- صنعت دارو و درمان و….. کاربرد دارد.
با این وجود میتوان پی برد که در فناوری مدرن امروزی قدرت حذف اتوماسیون صنعتی وجود ندارد. از دیگر کاربردهای اتوماسیون میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- روند تولید کارخانجات
- سیستمهای گرمایشی
- هدایت حرکت کشتیها و متعادل نمودن آن
- ماشین لباسشویی
- یخچال فریزر
- سیستم تهویه هوای خودرو
- ماشین ظرفشویی
- سیستم BMS و……
شغل اتوماسیون صنعتی چه مزیت هایی دارد
اتوماسیون دارای مزیتهای زیادی بوده است. علاوه بر آن شغل تکنسین اتوماسیون نیز مزایای زیادی به همراه دارد. در ادامه تعدادی از این امتیازها را برایتان شرح میدهیم:
- تکنسین اتوماسیون صنعتی در کار خود هم دارای امنیت مالی بوده و هم از امنیت جانی برخوردار است.
- کارشناس اتوماسیون میتواند جهت کنترل بهتر، بر فرایندهای گوناگون نظارت کند.
- افزایش سرعت و کمیت بالاتر از امتیازات این شغل محسوب میشود.
- صرفهجویی در مخارج و افزایش درآمد از دیگر مزایای شغل کارشناس اتوماسیون است.
- تکنسین اتوماسیون صنعتی از راندمان دقیقتر و کیفیت بالاتری برخوردار است.
- در این شغل میتوان پروسههای مختلفی را در دفعات بیشتری تکرار نمود.
- استفاده بیشتر و عملکرد بالاتر از دیگر امتیازات شغل تکنسین اتوماسیون صنعتی به حساب میآید.
ویژگیهای شخصیتی برای شغل کارشناس اتوماسیون صنعتی
برای کار کردن در حوزه کارشناسی اتوماسیون صنعتی، فرد باید دارای مهارتهای ویژهای باشد تا بتواند در این عرصه به موفقیت برسد. از اصلیترین ویژگیهایی که تکنسین اتوماسیون باید داشته باشد، دقت و تمرکز در این کار است. اگر فرد دقت و تمرکز کافی نداشته باشد میتواند با یک اشتباه کوچک زیانهای جانی و یا مالی زیادی ایجاد کند. کارشناس اتوماسیون باید قدرت تحلیلگری بسیار خوبی نیز داشته باشد.
از دیگر ویژگیهای خاص یک تکنیسین اتوماسیون مهارت و توانایی در کار با کامپیوتر، مهارت رفع مشکلات، کلیات و بنیاد سیمبندی و وایرینگ، درک تجهیزات و دانستن چگونگی کار با آن بوده است. حرفه کارشناس اتوماسیون صنعتی از درآمد عالی برخوردار است. فقط باید حتماً در این زمینه مهارت و تواناییهای لازم وجود داشته باشد تا فرد بتواند به کارشناس زبده اتوماسیون صنعتی تبدیل گردد. از دیگر ویژگیهای کارشناس اتوماسیون صنعتی میتوان به قدرت تحلیل، داشتن پیش نیاز از برنامه نویسی و آگاهی از سیستمهای برق صنعتی اشاره کرد.
وظایف اصلی یک کارشناس اتوماسیون صنعتی
برنامه نویسی و پیکربندی سختافزار plc
قدم اول شناخت سختافزار plc، ماژولهای گوناگون و شیوه آدرس دادن آنها بوده است. بعد باید سراغ نرمافزار و برنامه نویسی رفته و بر زبانهای مختلف برنامه نویسی مسلط شد. از مهمترین قسمتهای پی ال سی، شیوه دانلود و آپلود برنامه در plc است. پیشنهاد می کنیم مقاله اجزای اصلی سخت افزار PLC کدامند؟ را مطالعه نمایید.
از قسمتهای مهم این شغل اصول و بنیاد برنامه نویسی شبکههای صنعتی و شیوه پیکربندی آنها بوده است. از جمله شبکههای صنعتی پرا استفاده میتوان اترنت، مدباس، پروفینت و…… را نام برد. شبکههای ذکر شده قادرند میان تجهیزات گوناگون ارتباط ایجاد کنند.
مانیتورینگ
مانتورینگ میان کاربر و ماشین ارتباط ایجاد میکند. با استفاده از پنلهای گوناگون HMI که قابل برنامهریزی نیز هستند میتوان بر روی جریان نظارت نمود. در همین سو کارشناسان اتوماسیون صنعتی باید در مهارتهایی مانند ارتباط میان نرمافزار plc یا مانیتورینگ ایجاد آرشیو و نمودار دادهها، ثبت رخداد و آلارم ثبت تگهای گوناگون، اصول و پایه طراحی صفحات گرافیکی و…… مسلط باشند.
عیب یابی و رفع ارورها در plc
عیب یابی PLC جز وظایف اصلی کارشناس اتوماسیون است. بعضی از این خطاها میتوانند نرمافزاری باشند و برخی دیگر خطاهای سختافزاری هستند. کارشناس اتوماسیون باید خطا را تشخیص و آن را رفع نماید. این کار موجب کاهش هزینههای ضروری و بهینهسازی جریان میشود.
کار با انواع سنسورهای دیجیتال و آنالوگ
تکنسین اتوماسیون باید سنسورهای دیجیتالی مختلف را بشناسد و تشخیص دهد چه سنسورهایی لازمه نیاز پروژه بوده است. انواع این سنسورها عبارتند از:
- خازنی
- نوری
- القایی
- فوتوالکتریک
یا سنسورهای آنالوگ گوناگون مثل:
- لوتسلها
- ترموکوپل
- RTDها و……
همینطور کارشناس اتوماسیون صنعتی باید با تنظیم کردن سخت افزاری و کالیبره نمودن سنسورهای آنالوگ آشنایی داشته باشد. همچنین او باید بداند که چگونه آنها را به plcها و ماژولهای آنالوگ متصل نماید.
راهاندازی انواع الکتروموتورها موتورهای خطی سرووموتورها و استپرموتورها
از دیگر مهارتهای لازم و مهمی که کارشناس اتوماسیون باید داشته باشد، میتوان به نحوه پلاک خوانی، شناسایی کامل موتور و بنیاد راه اندازی و کنترل سرعت موتورهای گوناگون اشاره کرد. همچنین باید در موارد زیر متخصص باشد:
- متصل نمودن موتور به لوازم و تجهیزات کنترلی مثل درایو و plc
- شناخت سرووموتورهای گوناگون
- شیوه راهاندازی دو مورد قبل
کار با سیستمهای حلقه بسته و حلقه باز
یکی از موارد مهم و پر استفاده در اتوماسیون، PID یا همان کنترل حلقه بسته است. کارشناس اتوماسیون باید یک سری اطلاعات در این زمینه داشته باشد. اطلاعاتی مثل: چهارچوب در اندازهگیری کمیتهای گوناگون با سنسورهای خاص، کنترل کنندههای صنعتی، چهارچوب در اندازهگیری سطح مایعات به شیوه غیر مستقیم و مستقیم، چارچوب اندازهگیری حرارت با به کارگیری از شیوههای الکتریکی و……
کنترل سرعت با درایوهای صنعتی
همان قدر که شناخت plc پر اهمیت است، آشنایی با درایوها و نحوه کار با آنها نیز بسیار ضروری و مهم است. نوع حرکت موتور، اساس و چهارچوب کار با درایوهای سروودرایوه و Ac و نیز تنظیم نمودن پارامترهای درایو جهت کنترل سرعت بسیار پراهمیت است. بعضی وقتها نیاز است درایوها به هم متصل و یا با تجهیزات دیگری شبکه ایجاد کنند که این مورد بسیار مهم است.
کنترل سیستمهای هیدرولیکی و پنوماتیکی
تکنسینها باید با مباحث مهم و مورد نیاز در صنعت مانند علائم مخفف شده تجهیزات پنوماتیکی و هیدرولیکی، چهارچوب کار با تجهیزات پنوماتیکی و هیدرولیکی گوناگون، بیاثر کردن وزن به شیوه مکانیکی و هیدرولیکی با استفاده از شیر بیاثر کننده و… آشنا باشند.
چگونه می توان تکنسین اتوماسیون صنعتی شد؟
کارشناس اتوماسیون صنعتی باید ارتباط ولتاژ، جریان، توان و چگونگی ارتباط آنها با هم را بشناسد. این کارشناسان باید قادر باشند تا وظایف درهم و مشکل را که به صورت کد نویسیاند، نردبانی آنالیز کرده و بشناسند. کارشناسان اتوماسیون مسئولیتهای سنگینی به عهده دارند زیرا وظایف و نقشهای آنان بسیار زیاد و حساس است.
کارشناس اتوماسیون باید برنامه نویسی، شبیه سازی، تست و راهاندازی انجام دهد. پس باید روشها و کار با نرمافزارهای طراحی را بلد باشد. همچنین باید نرمافزار رایانهای و اساس طراحی سیستمهای کنترل را بداند و مهارت استخراج فلسفه کنترل را داشته باشد.
شرح وظایف کارشناس برق و ابزار دقیق
همانطور که می دانید ابزار دقیق از دستگاه های مختلفی نظیر سنسورها، انواع ترانسمیترها، کنترلرها و عملگر تشکیل شده که پارامترهای مختلفی نظیر دما، فشار، جریان، سطح و سرعت را اندازه می گیرد. کارشناس برق و ابزار دقیق وظیفه کنترل و مدیریت این سیستم ها در فرآیندهای صنعتی را برعهده دارد تا از کارکرد صحیح این تجهیزات مطمئن شده و میزان خرابی در تولید را به حداقل برساند
شرح وظایف کارشناس برق و ابزار دقیق شامل طراحی و پیادهسازی سیستمهای برقی و ابزار دقیق، تعمیر و نگهداری تجهیزات، کالیبراسیون دورهای ابزارها و آپدیت کردن سیستم ها بر اساس استانداردهای صنعتی است. او همچنین بر نظارت بر نصب تجهیزات در پروژههای صنعتی و اجرای پروتکلهای ایمنی و استانداردهای کیفیت تمرکز دارد.
شرح وظایف کارشناس برق صنعتی
کارشناس برق صنعتی با تجهیزات الکتریکی مختلفی نظیر موتورهای الکتریکی، تابلوهای برق، سیستمهای توزیع نیرو، درایوهای سرعت متغیر (VFD) و سیستمهای حفاظتی سروکار دارد. از جمله وظایف مهم این کارشناس میتوان به نظارت بر نصب و راهاندازی تجهیزات برقی، بررسی و رفع عیبهای مدارها، بررسی دوره ها سیستم و نگهداری از آنها به منظور چلوگیری از ایجاد خرابی های ناگهانی و بهینه کردن میزان مصرف انرژی اشاره کرد. همچنین او باید پروتکلهای ایمنی برق را رعایت کرده و آزمایش و اندازهگیریهای منظمی در فواصل مختلف انجام دهد تا از نحوه عملکرد صحیح دستگاه مطمئن شود.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی شرح وظایف کارشناس اتوماسیون صنعتی پرداختیم و توضیح دادیم که این شغل پرمسئوولیت و بسیار جذاب است که در آن فرد مورد نظر باید جهت تحلیل روند پیچیده کنترلی، طرح و……. نقشه ریزی کند. کارخانجات بسیاری به متخصصین اتوماسیون صنعتی نیازمند هستند. افراد میتوانند با مهارت و تجربه لازم به استخدام آنها درآیند و از درآمد بالای بهرهمند شوند.
سوالات متداول درباره شغل کارشناس اتوماسیون صنعتی
کارشناس اتوماسیون صنعتی به چه مهارتهایی نیاز دارد؟
- توانایی فناوری اطلاعات و تجربه کافی در زمینه فنی
- توانایی در مدیریت دادهها
- توانایی انجام کار تیمی
- داشتن تجربه تخصصی در عرصههای گوناگون
- داشتن تواناییهای فردی و ارتباطی
- مسلط بودن کامل بر plc
- شناخت اجزای سیستمهای اتوماسیون صنعتی
- برنامه نویسی اتوماسیون صنعتی
- شبکههای صنعتی
چگونه میتوان به عنوان کارشناس اتوماسیون صنعتی شغلی کسب کنم؟
شیوههای بسیاری جهت ورود به بازار کار اتوماسیون صنعتی وجود داشته که به موقعیت جغرافیایی و توانایی فرد بستگی دارد. از جمله این روشها
- استفاده از آگهیهای استخدامی و فرستادن رزومه برای شرکتها
- داشتن مهارت در حرفههایی مانند برنامه نویسی، تعمیرکاری، مجری پروژه و…