اینورتر یک دستگاه الکترونیکی حیاتی برای تبدیل جریان مستقیم (DC) به جریان متناوب (AC) و برعکس است و نقش کلیدی در کنترل سرعت و عملکرد الکتروموتورها ایفا می‌کند؛ اما مانند هر تکنولوژی دیگری اینورترها دچار خطا می‌شوند. این خطای اینورتر می‌تواند ناشی از مشکلاتی مانند اختلال در منبع تغذیه، بار اضافی یا تنظیمات نادرست باشد و به دو دسته سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تقسیم می‌شود. برای شناسایی این خطاها، مطالعه دفترچه راهنمای کاربر ضروری است؛ زیرا کدهای خطای اینورتر به ‌صورت عددی یا با چراغ‌های چشمک‌زن نمایش داده می‌شوند. توجه به این کدها و آشنایی با روش‌های رفع خطا اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا ریست کردن دستگاه قبل از بررسی خطا ممکن است آسیب‌های جدی به آن وارد کند.

فهرست مطالب

انواع خطای اینورتر کدامند و چگونه آنها را تشخیص دهیم؟

انواع خطاهای اینورتر به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱. خطاهای سخت افزاری اینورتر

خطاهای سخت‌افزاری اینورتر ممکن است ناشی از مشکلاتی در تغذیه برق، ولتاژ یا جریان نامناسب، خرابی قطعات الکترونیکی و اتصالات معیوب باشند. برای مثال، اتصالات نادرست یا کاهش کیفیت آن‌ها می‌تواند موجب اختلال در جریان برق و انتقال داده‌ها شود. همچنین، خطاهای اتصال امگا دارند نویز یا تداخل الکترومغناطیسی در سیستم ایجاد کنند. این مکانیزم‌های حفاظتی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از خطراتی مانند خرابی قطعات یا آسیب به سیستم جلوگیری کرده و به این ترتیب، امنیت عملکرد اینورترها را تضمین کنند.

۲. خطاهای نرم افزاری اینورتر

خطاهای نرم‌افزاری اینورتر معمولا ناشی از اشتباه در تنظیم پارامترهای کنترل، عدم تطابق در جریان یا ولتاژ مرجع و مشکلات ارتباطی بین اینورتر و دستگاه‌های دیگر مانند سنسورها و کنترلرها هستند. علاوه‌بر این، دماهای بسیار بالا یا پایین و رطوبت زیاد در محیط می‌توانند باعث خرابی قطعات الکترونیکی، ایجاد تداخل الکترومغناطیسی و آسیب به سیستم خنک‌کننده شوند. خطاهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری اینورتر نیز به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند که از نظر اهمیت متفاوت‌اند.

• خطاهای ساده و جزئی اینورتر

خطاهای جزئی در اینورترها به‌ صورت موقتی بروز کرده و سیستم فقط نمایشگر خطا را فعال می‌کند. پس از رفع عیب، این آلارم به‌ طور خودکار از بین می‌رود و درحین کار اینورتر، سیستم به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
۱) هشدار دمای بیش از حد ترانسفورماتور
۲) هشدار دمای بیش از حد کابین
۳) باز شدن درب کابین
۴) فعال شدن حالت بای پس

• خطاهای سنگین و جدی اینورتر

برخلاف خطاهای جزئی، خطاهای جدی با نمایش ثابت کد خطا روی نمایشگر همراه هستند و امکان دارند باعث قطع ناگهانی جریان خروجی شوند و اختلال قابل توجهی در عملکرد اینورتر ایجاد ‌کنند. در این شرایط باید علت خطا را بررسی کرده و در صورت امکان، دستگاه را ریست کنید.
۱) گرمای بیش از اندازه ترانسفورماتور یا کابین
۲) جریان بیش از اندازه اینورتر
۳) افت بسیار زیاد ولتاژ
۴) خراب شدن برد رابط یا عدم اتصال با کنترلر
۵) اضافه‌بار موتور
۶) خطای پارامتر
۷) خرابی برد اصلی یا قطعاتی مانند فیوز
۸) ولتاژ و گرما بیش از اندازه واحد
۹) از کار افتادن درایو یا فیبر نوری
نکات مهم:
• دسته‌بندی خطاها به ‌عنوان جزئی و جدی روش دقیقی برای بررسی خطاهای اینورتر نیست و برخی کدهای خطا ممکن است در هردو دسته قرار بگیرند.
• برای عیب‌یابی و رفع خطای اینورتر لازم است به دفترچه راهنمای کاربر مراجعه کرده و علت کدهای خطا را بررسی کنید.
• در صورتی که دانش یا تجربه کافی در این زمینه ندارید، بهتر است از یک تکنسین برق یا کارشناسان نمایندگی درایو کمک بگیرید.

لیست رایج ترین خطاهای اینورتر و درایو

در ادامه لیستی از رایج‌ترین کدهای خطا را نام برده‌ایم و به آنها اشاره کردیم:

کد خطای (over current) OCT | (جریان بیش از حد)

کد خطای (over current) OCT | (جریان بیش از حد)

کد خطای OCT زمانی بروز می‌کند که جریان خروجی درایو از حد نامی فراتر برود. دلایل این خطا شامل اضافه جریان، تنظیم نادرست زمان صعود و نزول (ACC و DEC)، انتخاب نادرست سایز درایو، عملکرد سریع ترمز مکانیکی و اتصال کوتاه در خروجی‌ها است. برای رفع این خطا باید زمان‌های ACC و DEC را با بار متناسب تنظیم کرده، درایو مناسب با جریان بار کامل انتخاب کنید، زمان فعال‌سازی ترمز مکانیکی را تنظیم نمایید و سیستم‌های خروجی را بررسی کنید تا اتصال کوتاه برطرف شود. توجه داشته باشید که اگر خطای OCT به‌ طور مداوم باقی بماند و به رفع آن توجه نشود، ریست کردن خطا ممکن است به سوختن IGBT درایو منجر شود.

کد خطای (Ground fault current) GFT | (خطای اتصال به زمین)

کد خطای GFT زمانی رخ می‌دهد که جریان اتصال به زمین افزایش پیدا کند. دلایل این خطا شامل آسیب‌دیدگی عایق موتور و اتصال فاز خروجی موتور به زمین است. برای رفع این مشکل باید موتور را تعویض کرده و اتصال به زمین را بررسی کنید.

خطای IOT (Inverter over load)|OLT (over load trip) |خطای اضافه بار

کد خطای IOT یا OLT زمانی بروز می‌کند که جریان خروجی اینورتر به مدت یک دقیقه بیش از ۱۵۰% جریان نامی شود. دلایل این خطا می‌تواند شامل ظرفیت بار بالاتر از ظرفیت درایو، تعیین نادرست گشتاور و تنظیمات اشتباه باشد. برای رفع این مشکل باید تنظیمات را به ‌درستی تعیین کرده، گشتاور مناسب را مشخص کنید و درایو را متناسب با بار انتخاب نمایید.

کد خطای (Inverter over heat) OHT|خطای گرمای بیش از حد اینورتر

کد خطای OHT زمانی بروز می‌کند که اینورتر به حدی گرم شود که عملکردش مختل گردد. دلایل این خطا شامل مشکلات در سیستم خنک‌کنندگی درایو و دمای بالای محیط است. برای رفع این مشکل باید هوای محیط را خنک کرده و سیستم خنک‌کنندگی را بررسی و عیوب آن‌را رفع کنید.

کد خطای (Output phase loss) POT | خطای قطعی فاز خروجی

کد خطای POT زمانی رخ می‌دهد که یکی از فازهای خروجی قطع شود. دلایل این مشکل می‌تواند شامل عیب در سیستم خروجی درایو، قطع شدن سیم‌های خروجی و مشکلات در کنتاکتور ورودی موتور باشد. برای رفع این خطا باید سیم‌های خروجی درایو را بررسی کرده، پیچ‌های درایو و موتور را چک کنید و کنتاکتور خروجی درایو را نیز مورد بررسی قرار بدهید.

کد خطای (over voltage trip) OVT | ولتاژ بیش از اندازه

کد خطای OVT زمانی بروز می‌کند که ولتاژ خط افزایش پیدا کند. دلایل این مشکل می‌تواند شامل تنظیم نادرست DEC و بالا بودن ولتاژ خط باشد. برای رفع این خطا باید تنظیمات DEC را به ‌درستی انجام داده، از واحد ترمز مکانیکی استفاده کنید و ولتاژ خط را بررسی نمایید.

• کد خطای low voltage trip) LVT) | خطای افت ولتاژ

کد خطای LVT زمانی رخ می‌دهد که ولتاژ لینک DC کاهش پیدا کند. دلایل این مشکل شامل کمبود ولتاژ در شبکه و نصب کنتاکتور در ورودی درایو است. برای رفع این خطا باید سطح ولتاژ ورودی را تنظیم کرده و کنتاکتور ورودی درایو را تعویض کنید.

• کد خطای (Electronic thermal) ETH یا خطای گرمای الکترونیک

کد خطای ETH به دلایل مختلفی ازجمله انتخاب نادرست ظرفیت اینورتر، اعمال بار زیاد به موتور، تنظیم نادرست ETH و کار کردن موتور در سرعت پایین بروز می‌کند. برای رفع این مشکل می‌توان از فن خارجی استفاده کرده، اینورتر با ظرفیت بالاتری انتخاب کرده و بار موتور را کاهش داد.

• کد خطای (Input phase loss) COL | قطعی فاز ورودی

کد خطای COL (خطای قطعی فاز ورودی) زمانی بروز می‌کند که یکی از فازهای ورودی در برخی از اینورترها قطع شود.

• کد خطای(self diagnostic malfunction) FLTL

کد خطای FLTL (خرابی تشخیص خودکار) زمانی بروز می‌کند که IGBT آسیب دیده باشد یا اتصال کوتاه در فاز خروجی یا اتصال به زمین رخ دهد، به شرطی که پارامتر مربوطه فعال شده باشد.

• کد خطای (save parameter error) EEP | خطای ذخیره پارامترها

کد خطای EEP زمانی رخ می‌دهد که پارامترهای تنظیمی در حافظه درایو ذخیره نشوند.

• کد خطای (Hardware Trip) HWT | خطای سخت افزاری درایو

کد خطای HWT وقتی که برد کنترلی درایو دچار مشکل شود، به وجود می‌آید.

• کد خطای (Communication Error) Err | خطای ارتباطی

کد خطای Err زمانی بروز می‌کند که ارتباط بین کی‌پد و اینورتر دچار اختلال شود.

• کد خطای (Remote keypad Communication Error) rErr | خطای ارتباطی کی پد دوم

کد خطای rErr هنگامی که کی‌پد دوم با مشکل مواجه شود، به وجود می‌آید. برای رفع این خطا باید مسیر کابل، کی‌پد، کانکتورها و برد را بررسی کنید.

• کد خطای (keypad Error) Com یا خطای کی پد

کد خطای Com زمانی بروز می‌کند که پس از وقوع یک خطا، اینورتر ریست شود.

• کد خطای (Cooling fan fault) FAN | خطای فن خنک کننده

کد خطای FAN هنگامی که فن خنک‌کننده دچار مشکل شود، به وجود می‌آید. دلایل این خطا ممکن است شامل عیب در سیستم خنک‌کنندگی باشد. برای رفع آن، سیستم خنک‌کنندگی باید مورد بررسی قرار بگیرد.

• کد خطای (Emergency shutdown Trip) EST | خطای قطع لحظه ای

کد خطای EST به خطاهای خارجی درایو مربوط می‌شود. و شامل خطاهای ETA و ETB است.

کد خطای ETA زمانی رخ می‌دهد که ورودی دیجیتال (NO) درایو تحریک شود و آن ورودی روی فالت خارجی تنظیم شده باشد.
کد خطای ETB نیز وقتی که ورودی دیجیتال (NC) قطع شود و آن ورودی نیز روی فالت خارجی تنظیم شده باشد، فعال می‌شود.

برای رفع این خطاها باید مسیر سیم‌کشی، فالت مربوط به درایو و فرمان PLC را مورد بررسی قرار بدهید.

۳. کد خطای L—: نشان‌دهنده عملکرد پس از قطع فرکانس فرمان است. این خطا به دلایل مختلفی ازجمله قطع ورودی‌های آنالوگ یا قطعی شبکه بروز می‌کند.

برای رفع آن باید سیم‌کشی ورودی‌های آنالوگ و شبکه را بررسی کنید و همچنین فرکانس مرجع را کنترل نمایید.

• کد خطای NTC (NTC open Faul)

کد خطای NTC زمانی به وجود می‌آید که NTC قطع باشد.

نکته: خطاهای EEP، HWT، Err و Com عمدتا ناشی از مشکلات سخت‌افزاری مانند برد کنترل، برد داخلی درایو و منقضی شدن نرم‌افزار درایو هستند. برای رفع این مشکلات، مراجعه به تعمیرکار درایو توصیه می‌شود.

• عدم شارژ باتری اینورتر

اگر باتری اینورتر شارژ نمی‌شود، ممکن است به دلیل خراب بودن باتری، سوختن یکسوکننده‌ها، ذوب شدن فیوزها یا شل بودن اتصالات باشد. برای حل این مشکل‌ ابتدا باتری را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید. همچنین، یکسوکننده‌ها و فیوزها را تعویض کنید و مطمئن شوید که اتصالات محکم و عاری از خوردگی هستند. این اقدامات به شما کمک می‌کند تا عملکرد اینورتر به حالت عادی بازگردد.

• ایجاد نویز در اینورتر

اینورتر به طور معمول با مقداری نویز کار می‌کند، اما اگر صدای آن افزایش یابد، ممکن است به دلیل جمع شدن گردوغبار و آلودگی‌ها در فن باشد. برای رفع این مشکل ابتدا فن را تمیز کنید. اگر پس از تمیزکاری همچنان صدای نویز ادامه داشت، بهتر است فن اینورتر را تعویض کنید.

• کند بودن سرعت گرفتن نسخه پشتیبان (بکاپ)

زمان پایین برای بکاپ یکی از مشکلات رایج اینورتر بوده که ناشی از مصرف بالای برق، شارژ نادرست باتری یا کاهش سطح الکترولیت است. برای حل این مشکل باید بار اضافی را کاهش بدهید، باتری را به مدت چند ساعت شارژ کرده و سطح آب داخل باتری را دوباره تنظیم کنید. این اقدامات معمولا باعث بهبود عملکرد باتری می‌شوند.

• عدم نمایش کد در صفحه نمایش اینورتر

یکی از مشکلات رایج اینورتر، نشان ندادن صحیح کدها توسط ال‌سی‌دی آن است. این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل داخلی یا خارجی باشد. در صورت وجود مشکل داخلی، معمولا به مدارهای داخلی مربوط می‌شود و بهتر است از یک متخصص برای تعمیر کمک بگیرید. اگر مشکل خارجی باشد، احتمالا به کابل‌های باتری، سیم‌های ورودی و خروجی یا بار وارد شده به اینورتر مربوط می‌شود.

• پیوسته زنگ زدن آلارم اینورتر

زنگ هشدار اینورتر زمانی به صدا درمی‌آید که بار زیادی به آن تحمیل شده باشد. در این شرایط بهتر است همه دستگاه‌های متصل را قطع کنید. همچنین، ممکن است مشکل از فن خنک‌کننده باشد که نتواند دمای اطراف را به ‌درستی کنترل کند. در این صورت اینورتر امکان دارد به ‌طور مداوم آلارم هشدار بدهد یا خود را خاموش کند. به ‌طور کلی، این نوع خطا نشان‌دهنده عدم عملکرد صحیح یکی از بخش‌های اینورتر است.

• عدم روشن شدن اینورتر

اگر اینورتر روشن نمی‌شود، ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد. یکی از علل رایج آسیب دیدن دستگاه به دلیل زمین‌خوردگی یا ضربه است. همچنین، امکان دارد باتری به درستی به اینورتر وصل نشود یا باتری به قدری ضعیف شده باشد که نتواند دستگاه را روشن کند. در برخی موارد باتری ممکن است تخلیه شارژ شده یا ترمینال‌های آن شل یا معیوب باشند. درنهایت، خراب شدن سوئیچ مربوط به اینورتر نیز می‌تواند مشکل‌ساز شود. برای حل این مشکل ابتدا باید موارد فوق را بررسی کرده و در صورت لزوم باتری را تعویض یا از دکمه ریست برای رفع خطا استفاده کنید.

راه حل کلی رفع خطای اینورتر

برای رفع خطاهای اینورتر، ابتدا لازم است کد خطا را بررسی کرده و دلایل و نشانه‌های آن را ثبت کنید. سپس باید تعیین کنید که مشکل از بخش سخت‌افزاری ناشی می‌شود یا از نرم‌افزاری است. براساس این تشخیص می‌توانید اقداماتی نظیر تعمیر یا تعویض قطعات، بروزرسانی نرم‌افزار یا کالیبره کردن پارامترها را انجام بدهید.
در صورتی که توانایی حل مشکل را ندارید، بهتر است از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. همچنین به یاد داشته باشید که خطاها ممکن است بسته به برند اینورتر متفاوت باشند. برای مثال اینورترهای اشنایدر امکان دارند به دلایل مختلفی مانند داغ شدن موتور یا افزایش ولتاژ با مشکلاتی مواجه شوند، لذا خواندن دقیق کدهای خطا در این مواقع اهمیت دارد.

انواع کد خطا در اینورترهای برند های مختلف

در صورت بروز هرگونه مشکل در عملکرد اینورتر و درایوها، معمولا خرابی‌های آن به صورت کد خطا ظاهر می‌شوند. از آنجا که برندهای مختلفی از اینورتر در بازار موجود است، نمی‌توان در صورت بروز کد خطا یک راه حل و نسخه ثابت برای تمامی اینورترها صادر کرد. از این رو هر برندی از اینورتر کد خطا و راه حل خاص خودش را دارد. در ادامه انواع خطا در برندهای مختلف اینورتر را نام برده و برای مشاهده هر یک به صفحه آن مراجعه نمایید:

خطا اینورتر اینوت
خطا اینورتر تتا
خطا اینورتر ls
خطا اینورتر زیمنس
خطا اینورتر پنتاکس
خطا اینورتر دلتا
خطا اینورتر دانفوس

سخن نهایی

در این مقاله در مورد انواع خطاهای اینورتر و میزان اهمیت آن صحبت کردیم. جدی نگرفتن این خطاها و عدم رفع به موقع آن باعث مشکلات جدی در کارکرد اینورتر و حتی از کار انداختن الکتروموترو می‌شود. از این رو بهتر است نسبت به انواع کدهای خطا در اینورترهای مختلف آشنایی و با رفع و عیب‌یابی آن از بروز مشکلات احتمالی در کارکرد اینورتر پیشگیری کنیم.
نکته مهمی که باید همواره به آن توجه کنید، عدم ریست دستگاه تا رفع کامل خرابی است. زیرا در این حالت امکان دارد آسیب جدی به اینورتر وارد شده و شرایط بحرانی‌تر شود. پیشنهاد می‌کنیم در صورت وقوع خطا و خرابی، دفترچه راهنمای اینورتر را مطالعه کنید یا از مشاوره‌های رایگان تیم مارش شاپ در زمینه تجهیزات اتوماسیون صنعتی بهره‌مند شوید.