پمپ دیافراگمی یکی از انواع اصلی پمپ‌های جابجایی مثبت است که بر خلاف پمپ‌های سانتریفیوژ که از پروانه برای به حرکت درآوردن سیال استفاده می‌کنند، از مکانیزم‌های دیگری بهره می‌برد. دو نوع اصلی پمپاژ در این پمپ‌ها شامل نوع رفت و برگشتی و نوع چرخشی است. پمپ دیافراگمی با حرکت رفت و برگشتی، مایعات را جابه‌جا می‌کند و به دلیل ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود، اجزای کلیدی دارد که برای درک عملکرد آن باید با این قطعات آشنا شد.
قطعات اصلی پمپ دیافراگمی
- دیافراگم
- صندلی یا سیت
- توپ یا بال ball
- محفظه سیال بیرونی
- بشقاب نگهدارنده دیافراگم (داخلی و خارجی)
- بدنه مرکزی
- منیفولد
- محفظه هوا
- شفت مرکزی
دسته بندی کلی قطعات پمپ دیافراگمی
قطعات پمپ دیافراگمی به طور کلی به دو دسته قطعات مرطوب یا خیس ( در معرض سیال) و قطعات خشک ( نبودن در معرض سیال) تقسیم می شوند. قطعات خیس در پمپ دیافراگمی با سیال در تماس هستند و به همین دلیل انتخاب جنس مواد سازنده آنها بسیار حائز اهمیت است. این قطعات باید به گونه‌ای باشند که در برابر خورندگی سیال مقاومت کنند تا عمر مفید و مناسبی داشته باشند. در ادامه برخی از قطعات خیس پمپ دیافراگمی را نام برده ایم:
- توپ یا بال (valve ball): یک توپ سنگین است که در پمپاژ مایعات غلیظ، به دلیل گرانش، سریع‌تر جلوی جریان را می‌گیرد و مسیر را مسدود می‌کند. این ویژگی باعث افزایش کارایی پمپ می‌شود. توپ‌های تفلون (PTFE) یا فولاد ضد زنگ سنگین‌تر از توپ‌های سنتوپرن هستند. هنگام پمپاژ سیالات غلیظ و چسبناک، استفاده از توپ‌های سنگین توصیه می‌شود.
- دیافراگم: دیافراگم‌ها اجزای دینامیکی هستند که با ورود فشار هوا به پشت خود، شروع به حرکت می‌کنند و نیرویی به سیال پمپ شده وارد می‌کنند. آنها به عنوان مانعی عمل می‌کنند که سیال پمپ را از هوا جدا می‌کند. دیافراگم‌ها در دو نقطه آب‌بندی را حفظ می‌کنند: یکی در حفره مرکزی با سفت کردن صفحات به شفت اصلی و دیگری در محیط بیرونی با استفاده از مهره‌های آب‌بندی یا شیارهای آب‌بندی. این آب‌بندی از فشرده‌سازی ناشی از سفت کردن پیچ‌های محفظه بیرونی ایجاد می‌شود.
- صندلی ( valve seat): هنگام پمپاژ سیالات با خرندگی بالا، باید از صندلی‌های مقاوم در برابر سایش و خورندگی استفاده کنید. برای سیالات خورنده مانند سرامیک، بهتر است صندلی لاستیکی را با فولاد ضد زنگ جایگزین کنید. در میان مواد پلاستیکی، PVDF نسبت به پلی پروپیلن در برابر سایش مقاوم‌تر است. اجزای اصلی پمپ دو دیافراگمی شامل بدنه مرکزی است که شامل لوله ورودی و خروجی هوا و مبدل پنوماتیکی است. مبدل پنوماتیکی، که عنصر کلیدی پمپ است، هوای فشرده را به دو غشا هدایت می‌کند و شامل یک قرقره و شفت است که غشاها به آن متصل می‌شوند.
اجزا و قطعات تشکیل‌دهنده پمپ دیافراگمی
- دریچه هوا:دریچه هوا در مرکز پمپ دیافراگمی واقع شده و وظیفه‌اش آزادسازی هوای فشرده به سمت دیافراگم اول است. این عمل موجب می‌شود که دیافراگم اول مایع را از پمپ خارج کند، در حالی که دیافراگم دوم عمل مکش را انجام می‌دهد. این فرآیند به عملکرد مؤثر پمپاژ مایع کمک می‌کند.
- منیفولد مکش و تخلیه سیال: منیفولد در پمپ‌های دیافراگمی به محفظه سیال متصل می‌شود و مسیری برای جریان سیال فراهم می‌کند. با حرکت رفت و برگشتی دیافراگم، سیال از قسمت مکش منیفولد وارد و از قسمت تخلیه آن خارج می‌شود. به طور کلی، منیفولدها به عنوان درگاه‌های ورودی و خروجی پمپ دیافراگمی عمل می‌کنند
- توپک سوپاپ: هنگام ایجاد خلا در دیافراگم، توپک‌های سمت مکش جدا شده و سیال وارد می‌شود، در حالی که توپک‌های سمت تخلیه دریچه را می‌بندند. با فشرده شدن سیال، توپک‌های سمت مکش تحت فشار قرار می‌گیرند و توپک‌های سمت تخلیه حرکت کرده و سیال خارج می‌شود. توپک‌ها نقش شیر را دارند و جنس آنها بسته به نوع سیال متفاوت است.
- سیت: هنگام پمپاژ سیالات خورنده، باید از سیت‌های مقاوم در برابر سایش استفاده شود که جایگاهی برای توپک‌ها فراهم می‌کنند تا آب‌بندی به خوبی انجام شود. سیت‌های پمپ‌های دیافراگمی بسته به نوع سیال مورد استفاده، از جنس‌های متفاوتی ساخته می‌شوند.
- دیافراگم: دیافراگم، قطعه اصلی پمپ‌های دیافراگمی است که نام پمپ نیز از آن گرفته شده و یک صفحه لاستیکی است که روی پیستون پیچ می‌شود. این قطعه از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شود تا در برابر حلال‌ها و مواد شیمیایی مقاوم باشد و دو وظیفه اصلی دارد: اول، منبسط و منقبض کردن حجم محفظه سیال برای جریان‌یابی و دوم، جداسازی سمت سیال از سمت هوا. دیافراگم‌ها در طرح‌ها و مواد مختلف برای نیازهای خاص مانند سازگاری شیمیایی و مقاومت در برابر سایش تولید می‌شوند.
- محفظه داخلی: این محفظه داخلی از جنس بدنه اصلی پمپ دیافراگمی ساخته شده و با منیفولدهای ورودی و خروجی هوا در ارتباط است. این قطعه به عنوان رابط بین قطعه مرکزی و محفظه سیال عمل کرده و در واقع محفظه هوا محسوب می‌شود.
- محفظه سیال: محفظه بیرونی پمپ دیافراگمی بخشی از مسیر سیال است که توسط سیت‌ها آب‌بندی شده و دیافراگم‌های رفت و برگشتی مایع را به داخل می‌کشند و سپس تخلیه می‌کنند. این محفظه‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند تا با شرایط محیط و سیالات مختلف سازگار باشند.
- صفحات داخلی و خارجی دیافراگم: صفحات دیافراگم پمپ دیافراگمی برای جداسازی قسمت سیال پمپ و هوا استفاده می‌شوند و به دیافراگم رزوه می‌شوند تا آب‌بندی ضد هوا و سیال ایجاد کنند. این صفحات همچنین از دیافراگم اصلی در برابر حرکت رفت و برگشتی محور پشتیبانی می‌کنند.
- شفت: قطعه شفت در پمپ دیافراگمی با پمپ‌های سانتریفیوژ متفاوت است. شفت در این نوع پمپ‌ها در واقع یک میله محرک است که مجموعه دو صفحه دیافراگم چپ و راست را به یکدیگر متصل می‌کند.
- صدا خفه‌کن: وظیفه این قطعه در پمپ دیافراگمی کاهش صدای هوای خروجی است و استفاده از صدا خفه‌کن یا مافلر، سر و صدای ناشی از حرکت دیافراگم‌ها را کاهش می‌دهد. این قطعه با توجه به فشار کاری و اندازه‌های مختلف تولید می‌شود.
- مجموعه پیچ و مهره: در هر پمپی، مجموعه‌ای از قطعات اتصال‌دهنده وجود دارد. در پمپ دیافراگمی، پیچ و مهره برای مونتاژ اجزای مختلف، مانند اتصال محفظه سیال به منیفولدهای مکش و تخلیه سیال استفاده می‌شوند.
اجزای اصلی ساختار پمپ دو دیافراگمی
معمولا پمپ های دو دیافراگمی از قسمت های زیر تشکیل شده اند که عبارتند از:
- بدنه مرکزی
- محفظه‌های سیال
- منیفولدها
- لوله هوا ورودی
- دیافراگم ها
دلایل اهمیت قطعات یدکی پمپ دیافراگمی
قطعات یدکی در پمپ‌های دیافراگمی اهمیت زیادی دارند زیرا این پمپ‌ها در صنایع مختلف برای انتقال مواد حیاتی استفاده می‌شوند. اهمیت آنها شامل پیشگیری از توقف تولید، بهبود عملکرد با استفاده از قطعات با کیفیت و کاهش نیاز به تعمیرات مکرر است. استفاده از قطعات یدکی با کیفیت، از خرابی‌ها جلوگیری کرده و عمر مفید پمپ را افزایش می‌دهد.
چگونه قطعات یدکی پمپ دیافراگمی را تهیه کنیم؟
تهیه قطعات یدکی پمپ‌های دیافراگمی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. یکی از روش‌های رایج، خرید مستقیم از تولیدکننده اصلی است که این اطمینان را می‌دهد که قطعات با پمپ شما سازگار و با کیفیت بالا هستند. این روش ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد، اما ارزش آن را دارد.
اگر امکان خرید مستقیم وجود نداشته باشد، می‌توانید از تأمین‌کنندگان معتبر استفاده کنید. این تأمین‌کنندگان معمولاً قطعات یدکی با کیفیت خوب و مطابق با استانداردها ارائه می‌دهند. برای اطمینان از کیفیت و عملکرد صحیح پمپ، همیشه توصیه می‌شود از قطعات یدکی اصل و با کیفیت استفاده کنید. همچنین، سرویس و نگهداری منظم پمپ به افزایش طول عمر آن کمک می‌کند.
اصول نگهداری قطعات یدکی پمپ دیافراگمی
نگهداری مناسب قطعات یدکی برای حفظ کیفیت آنها ضروری است. دیافراگم‌ها باید در محیطی خشک و خنک نگهداری شوند تا از خرابی زودرس جلوگیری شود. همچنین، قطعات فلزی ممکن است در اثر رطوبت زنگ بزنند، بنابراین باید در محیط‌های خشک و با استفاده از مواد ضدزنگ نگهداری شوند. رعایت این نکات به افزایش عمر مفید قطعات و بهبود عملکرد پمپ‌های دیافراگمی کمک می‌کند. در نهایت، توجه به شرایط نگهداری می‌تواند هزینه‌های تعمیر و تعویض را کاهش دهد.
در خرید قطعات یدکی پمپ دیافراگمی به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای خرید قطعات یدکی پمپ‌های دیافراگمی، باید به چند نکته مهم توجه کنید. برای قطعات خاص و قدیمی ممکن است نیاز به جستجوی بیشتری داشته باشید، بنابراین باید به‌دقت بررسی کنید. تحقیق درباره برندها و تولیدکنندگان معتبر بسیار مهم است؛ برندهای معتبر معمولاً قطعات با کیفیت بالا تولید می‌کنند. همچنین، تأیید تطابق قطعات با مشخصات فنی پمپ ضروری است؛ دیافراگم‌ها باید با سایز و جنس مناسب و سوپاپ‌ها و اتصالات باید با فشار و دمای کارکرد پمپ سازگار باشند. در نهایت، مشاوره با کارشناسان فنی می‌تواند به شما در انتخاب صحیح کمک کند.
نحوه تشخیص قطعات یدکی اصل پمپ دیافراگمی از تقلبی
تشخیص قطعات یدکی اصلی از تقلبی برای حفظ عملکرد و طول عمر پمپ بسیار حیاتی است. قطعات تقلبی نه تنها کارایی پمپ را کاهش می‌دهند، بلکه ممکن است به آن آسیب جدی وارد کنند. برای تشخیص قطعات اصلی، می‌توانید به چند نکته توجه کنید: بررسی نشان‌های استاندارد و اصالت کالا، زیرا قطعات یدکی اصلی معمولاً دارای نشان‌ها و هولوگرام‌های استاندارد هستند که اصالت آنها را تأیید می‌کنند.
همچنین، توجه به کیفیت ساخت و جزئیات فنی مهم است؛ قطعات اصلی از مواد با کیفیت بالا و با دقت تولید می‌شوند و وزن، جنس و دقت در ساخت می‌تواند به شما در تشخیص کمک کند. در نهایت، توجه به قیمت و محل عرضه نیز مهم است؛ قطعات تقلبی معمولاً با قیمت پایین‌تر به فروش می‌رسند، بنابراین بهتر است قطعات یدکی را فقط از فروشندگان معتبر و نمایندگی‌های رسمی خریداری کنید. رعایت این نکات می‌تواند به شما در انتخاب صحیح کمک کند و از مشکلات آینده جلوگیری کند.
سخن نهایی
اهمیت تهیه و نگهداری قطعات یدکی پمپ دیافراگمی بسیار بالاست. استفاده از قطعات اصلی و با کیفیت، کارایی و طول عمر پمپ را افزایش می‌دهد و از خرابی‌های ناگهانی و هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند. خرید از منابع معتبر و انجام بازرسی‌های دوره‌ای نیز به بهره‌برداری مطمئن و مؤثر از پمپ‌ها کمک می‌کند. این اقدامات به حفظ عملکرد بهینه پمپ و جلوگیری از مشکلات آینده کمک می‌کند.
کاربران محتواهای زیر را نیز خوانده اند...
تفاوت پمپ دیافراگمی و پیستونی (مزایا+کاربرد+عملکرد)
نحوه نصب پمپ دیافراگمی
کاربردهای پمپ هیدرولیک در اتوماسیون صنعتی
پمپ جابجایی مثبت چیست؟ | راهنمای جامع انتخاب و کاربردها
پمپ هیدرولیک | آموزش اصول| انواع پمپ و کاربرد آنها
مراحل راه اندازی بوستر پمپ با اینورتر
محرک پنوماتیک چیست؟ | انواع و کاربردها
ترانسدیوسر فشار چیست (بررسی نحوه عملکرد+ کاربرد)
